Τετάρτη 11 Μαΐου 2016

Η αλλοτρίωση, ο καταναλωτισμός και τα αδιέξοδα του σύγχρονου τρόπου ζωής

Όταν άρχισα να παρατηρώ τα αδιέξοδα που προκύπτουν από  τον σύγχρονο τρόπο ζωής και να συνειδητοποιώ σταδιακά το μέγεθος του ψέματος που με έτρεφε όλα αυτά τα χρόνια, με κυρίευσε μια βαθιά θλίψη. Μια θλίψη που με τον καιρό έγινε μελαγχολία διότι κατάλαβα ότι ακολουθούσα, χωρίς να το γνωρίζω, έναν τρόπο ζωής προσχεδιασμένο και βασισμένο στην αλλοτρίωση, την κατανάλωση και τον ακραίο ατομικισμό. Είναι πολύ δύσκολο να κρατήσεις μια αισιόδοξη στάση για την ζωή όταν αντιληφθείς την ματαιότητα των πράξεων σου.

Η αλλοτρίωση του ανθρώπου

Και δεν γράφω τυχαία την λέξη ματαιότητα. Ο σύγχρονος άνθρωπος μοιάζει να τρέχει σε μια κούρσα χωρίς προορισμό κάνοντας κύκλους γύρω από τον εαυτό του, όπως ακριβώς κάνει ένα χάμστερ μέσα στην ρόδα του. Η κινητήριος δύναμη του, δηλαδή το καρότο που τον κάνει να θέλει ευχαρίστως να λάβει μέρος σε αυτήν την ατελείωτη και δίχως νόημα κούρσα, είναι τα πάθη του. Τα πάθη αυτά τον οδηγούν σε εξαρτήσεις που πρέπει πάση θυσία να ικανοποιήσει για να πάρει την "δόση του", την άμεση και χωρίς κόπο ικανοποίηση. Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι βαθιά εθισμένος στο ασταμάτητο κυνήγι της στιγμιαίας ικανοποίησης διότι έχει αποξενωθεί πλήρως από την κοινωνία, την φύση, από τους άλλους ανθρώπους αλλά και από τον ίδιο του τον εαυτό. Έχει με άλλα λόγια αλλοτριωθεί  αντικειμενοποιώντας με τον χειρότερο τρόπο τις ανθρώπινες σχέσεις και τις ενέργειες του. Oι πράξεις του γίνονται σε ακραίο βαθμό ωφελιμιστικές και αποσκοπούν καθαρά στο προσωπικό όφελος το οποίο με την σειρά του σχετίζεται με την στιγμιαία ικανοποίηση. Η αλλοτρίωση έχει διαβρώσει ανεπανόρθωτα τις ανθρώπινες σχέσεις με αποτέλεσμα να έχουν γίνει τετριμμένες και χωρίς ιδιαίτερο νόημα.  Στην προσωπική μου ζωή για παράδειγμα, έχει συμβεί να έχω καθημερινή επαφή και φιλία με κάποιον συνάδελφο στον εργασιακό χώρο για ένα εξάμηνο και από την στιγμή που έφυγε από την δουλειά να μην ξαναμιλήσουμε ή  να έχει έρθει σε επαφή με εμένα κάποιος παλιός φίλος μετά από χρόνια μόνο και μόνο διότι ήθελε την βοήθεια μου σε κάτι κλπ Το ίδιο ακριβώς έχει συμβεί διαχρονικά με άλλους συμφοιτητές ή συμμαθητές και φαντάζομαι αντίστοιχες εμπειρίες θα έχετε και εσείς.

Το σεξ στην εποχή της "σεξουαλικής απελευθέρωσης" έχει γίνει και αυτό με την σειρά του ένα προϊόν κατανάλωσης. Η δυτική κουλτούρα προτρέπει τους ανθρώπους να επιδίδονται σε ελεύθερες σεξουαλικές πράξεις για να "γνωρίσουν την σεξουαλικότητα" τους, υποβαθμίζοντας με τον χειρότερο τρόπο τις σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών. Μοιραία οι γυναίκες γίνονται αντικείμενα ηδονής και οι άνδρες αντικείμενα επιβεβαίωσης. Οι άνδρες χρησιμοποιούν τις γυναίκες για το σεξ ενώ οι γυναίκες για τον "έρωτα". Το αποτέλεσμα είναι να συνάπτονται σχέσεις στερούμενες βαθύτερου νοήματος που με την πρώτη δυσκολία διαλύονται (όταν για παράδειγμα το σεξ γίνει βαρετό ή χαθεί ο "έρωτας") για να συνάψουν με την σειρά τους άλλες σχέσεις με το ίδιο σαθρό υπόβαθρο. Αυτός ο φαύλος κύκλος της στιγμιαίας ευχαρίστησης, του σεξ για το σεξ και του έρωτα για τον έρωτα, διαιωνίζεται στερούμενου ενός σκοπού, της δημιουργίας δηλαδή ισχυρών συναισθηματικών δεσμών που να μετασχηματιστούν στην συνέχεια σε οικογένειες με παιδιά. 

Η κουλτούρα της κατανάλωσης

Φυσικά καταλυτικός παράγοντας της αλλοτρίωσης του ανθρώπου είναι η κουλτούρα της κατανάλωσης που έχει εμποτίσει τον σύχρονο άνθρωπο. Το δυτικό οικονομικό μοντέλο της "ανάπτυξης" επιβάλει μια αέναη δημιουργία κατασκευασμένων αναγκών που καλούνται οι αλλοτριωμένοι άνθρωποι να ικανοποιούν ασταμάτητα λειτουργώντας παράλληλα ως δημιουργοί τους αλλά και ως τελικοί καταναλωτές των προϊόντων τους. Για παράδειγμα, οι καφετέριες και τα εστιατόρια/μπαρ στην Ελλάδα αποτελούν σχεδόν το 90% των νέων επιχειρήσεων. Άρα είναι πολύ πιθανό ένας Έλληνας να εργάζεται, εάν δεν είναι άνεργος, σε μια καφετέρια ή ένα μπαρ 8 με 10 ώρες για να ικανοποιήσει την αυξημένη ζήτηση της αγοράς (ψεύτικη ανάγκη) ενώ είναι εξίσου πιθανό να καταναλώνει αντίστοιχο χρόνο και χρήμα για να ικανοποιήσει την ίδια του την ανάγκη του για έξοδο στην καφετέρια ή το μπαρ (κατανάλωση). Όλες οι βιομηχανίες της διασκέδασης (τυχερά παιχνίδια, αθλητικά, βιντεοπαιχνίδια, ταινίες, πορνογραφία, τηλεόραση, ίντερνετ κλπ) παράγουν την "δόση", το φιξάκι, που έχει απεγνωσμένα ανάγκη ο μέσος άνθρωπος όταν γυρνάει από την, χωρίς ιδιαίτερο νόημα, εργασία του για να περάσει χωρίς σκέψη τον λιγοστό ελεύθερο χρόνο του. Μπορούμε να βρούμε πολλά τέτοια παραδείγματα που καταδεικνύουν με γλαφυρό τρόπο αυτήν την ματαιότητα.

"Αγοράζουμε πράγματα που δεν χρειαζόμαστε με χρήματα που
δεν έχουμε για να εντυπωσιάσουμε ανθρώπους που δεν μας αρέσουν"

Η λογική του συστήματος με άλλα λόγια επιβάλει το εξής: ο μέσος άνθρωπος θα πρέπει να απασχολείται σε έναν τομέα που δημιουργεί κατασκευασμένες ανάγκες ώστε να μπορεί να βγάζει χρήματα, τα οποία στην συνέχεια να τα ανταλλάσσει για να ικανοποιεί τις ίδιες κατασκευασμένες ανάγκες.  Είναι πραγματικά πολύ λυπηρό όταν συνειδητοποιείς ότι ζεις σε έναν τόσο νοσηρό και χωρίς σκοπό κόσμο. Όταν αντιλαμβάνεσαι ότι ξόδεψες τα καλύτερα χρόνια της ζωής σου για να βγάλεις ένα πανεπιστήμιο το οποίο σου δίνει ένα πτυχίο χωρίς αντίκρυσμα για να εργαστείς στην συνέχεια για κάτι που δεν έχει ιδιαίτερο νόημα και απλώς διαιωνίζει αυτήν την νοσηρή κατάσταση.

Πολλοί εδώ θα αναρωτηθούν γιατί γίνονται όλα αυτά; Ποιος ο λόγος; Η απάντηση φυσικά είναι πάρα πολύ απλή: με αυτόν τον τρόπο διατηρούνται και διαιωνίζονται ες αεί οι τεράστιες ανισότητες μεταξύ πλουσίων και φτωχών, καλλιεργώντας στο έπακρο τις έμφυτες αδυναμίες και τα πάθη της πλειοψηφίας των ανθρώπων. Μην ξεχνάμε ότι η μαζική παραγωγή τροφής μπορεί πλέον να θρέψει ολόκληρο τον κόσμο με ελάχιστο κόστος οπότε οι άνθρωποι εκ των πραγμάτων θα μπορούσαν να ζουν όλοι δουλεύοντας πάρα πολύ λίγες ώρες τον μηνά. Ωστόσο βλέπουμε να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο, επειδή η ελιτ φυσικά δεν το θέλει. Αυτό που θέλουν αντίθετα είναι να είμαστε εκείνα τα χαμστεράκια που τρέχουν ασταμάτητα μέσα στην ρόδα τους (τον μικρόκοσμό τους) χωρίς νόημα όσο αυτοί εφαρμόζουν τα μεγαλόπνοα σχέδια τους για το μέλλον της ανθρωπότητας.

Είναι όντως στην φύση του;

Κάποιοι εδώ θα πουν ότι είναι "στην φύση του ανθρώπου" να είναι ατομιστής, εγωπαθής και να κυνηγάει πάντα το προσωπικό του όφελος, "την πάρτη του" οπότε δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτό. Ωστόσο, η ανθρώπινη ιστορία αποδεικνύει διαχρονικά, με την ύπαρξη δεκάδων κολεκτιβιστικού τύπου κοινωνιών με τελείως διαφορετική φιλοσοφία ζωής, ότι αυτός ο  ισχυρισμός είναι τελείως λανθασμένος. Ο άνθρωπος δεν είναι από την φύση του αλλοτριωμένος. Το σύστημα τεχνηέντως "κατασκευάζει" αυτό τον τύπο ανθρώπου διότι είναι ο μόνος εγγυημένος τρόπος για να διατηρείται και να διαιωνίζεται η τάξη πραγμάτων που βιώνουμε σήμερα. Μην ξεχνάμε ότι ο αλλοτριωμένος άνθρωπος είναι παθητικός και σε ακραίο βαθμό κομφορμιστής. Οι περισσότεροι βέβαια δεν μπορούν να το αντιληφθούν διότι απλούστατα έχουν μάθει να ζουν έτσι. Δεν έχουν βιώσει μια διαφορετική κατάσταση οπότε η συγκεκριμένη φαντάζει για αυτούς ως η "φυσιολογική". Όμως αυτό που θα πρέπει όλοι να καταλάβουμε είναι ότι η βασική αιτία των δεινών του σύγχρονου ανθρώπου, είναι ακριβώς αυτή: η ακραία αλλοτρίωση. Γενικά το καλό (όφελος) για τους ανθρώπους είναι πάντοτε ένα και κοινό, και υπερισχύει το όποιο ατομικό συμφέρον. Το σύστημα ωστόσο προσπαθεί απεγνωσμένα να δημιουργεί συνεχώς ατομικά κίνητρα και συμφέροντα τα οποία είναι αυτά που δημιουργούν τις μεγάλες ανισότητες και διαβρώνουν αργά και σταθερά τον ψυχισμό των ανθρώπων.


Πηγές και παραπομπές:



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου